28 november 2023

Het thema van deze BeterKIP is duurzaamheid. De definitie van een duurzame ontwikkeling is een ontwikkeling die tegemoetkomt aan de levensbehoeften van de huidige generatie, zonder die van de toekomstige generaties tekort te doen. Het gaat hierbij om economische, sociale en leefomgevingsbehoeften. Maar wat betekent duurzaamheid in de praktijk in onze sector?

In de pluimveehouderij kan duurzaamheid plaatsvinden in het efficiënter produceren van pluimveeproducten, en dat kan alleen maar als de dieren gezond en goed blijven presteren. Het kan ook in de vorm van het waarborgen van de werkzaamheid van antibiotica door het gebruik ervan te verminderen en de risico’s op resistentie te verlagen. Vaccinatie speelt dus een cruciale rol bij deze twee pijlers, omdat vaccins het immuunsysteem voorbereiden en versterken zodat het ziekteverwekkers op natuurlijke wijze af kan weren.

Vectorvaccins, zoals een HVT-IBD-vaccin, zijn recombinante vaccins. Zij kunnen een goede bescherming bieden tegen het Gumboro-virus en de ziekte van Marek. Maar daarnaast kunnen zij ook het adaptieve immuunsysteem (het deel van het immuunsysteem dat antilichamen produceert) stimuleren en de bescherming van levende vaccins die later in de levenscyclus aangepast zijn, verbeteren.¹ Vleeskuikens worden vaak tegen Infectieuze Bronchitis (IB) en de ziekte Newcastle beschermd met levend verzwakte vaccins die toegepast zijn via een spraymethode op dag 1(D1). De studie van Dobner et al, 2019 toonde aan dat embryo’s die met een HVT-IBD-vaccin gevaccineerd waren, betere antilichaamtiters opbouwden tegen IB en de ziekte van Newcastle (levende vaccins waren toegepast op D1 na uitkomst). Deze studie toonde aan dat het gebruik van een vectorvaccin niet alleen bescherming biedt tegen de belangrijkste ziektes in de pluimveehouderij, maar ook de bescherming tegen andere ziektes kan versterken (zie figuur 1). Het efficiënter produceren van pluimveevlees en eieren kan op deze manier bereikt worden door de beste natuurlijke bescherming aan de dieren te geven.

Hoewel vaccins het immuunsysteem kunnen stimuleren, zijn sommige soorten ook wat schadelijk voor de immuunbasis van het dier en kunnen ze een kortstondige immunosuppressie veroorzaken. Dit maakt de dieren op dat moment kwetsbaar voor infectie. Opportunistische pathogenen kunnen aanvallen, wat resulteert in een hoger antibioticagebruik. Bij een veldproef bij vleeskippen, uitgevoerd om het gebruik van recombinante vectorvaccins te evalueren in vergelijking met immunocomplex-vaccins, kon ook het vermogen van HVT-IBD-vaccins worden aangetoond bij het beschermen van de balans (de integriteit) van het immuunsysteem en het verminderen van antibioticagebruik (zie figuur 2). Het onderzoek werd uitgevoerd in twee conventionele vleeskuikenbedrijven met twee identieke of zeer vergelijkbare vleeskuikenstallen. De koppels van dezelfde moederdieren waren verspreid tussen de twee stallen. De kippen van de ene stal werden in ovo-gevaccineerd met een HVT-IBD-vaccin, terwijl de andere in ovo werden gevaccineerd met een immunocomplex-vaccin. In de veldproef waren in totaal zes productiecycli met een gemiddelde van ongeveer 48.000 kippen per ronde meegenomen. Andere vleeskuikenkoppels op de bedrijven die niet in de studie waren opgenomen, werden in ovo- gevaccineerd met het HVT-IBD-vaccin. De groepen werden vergeleken op basis van algemene prestatie- en bursa-afmetingen (om de integriteit van het immuunsysteem te evalueren). Gegevens over antibioticagebruik werden verzameld als onderdeel van een standaard-monitoringprogramma. Aan het eind van de proef waren er geen significante verschillen tussen de prestaties van de twee groepen wat lichaamsgewicht en voederconversie betrof, maar er waren wel duidelijke verschillen in het volume van antibioticagebruik en bursaafmetingen. De Bursa van Fabricius is een belangrijk immunologisch orgaan in de kip omdat het een bron van B-cellen is². Elk compromis aan zijn integriteit kan een teken zijn van mogelijke immunosuppressie in de toekomst. Omdat HVT-IBD-vaccins zich niet vermenigvuldigen in de bursa, beschadigen ze dit belangrijke orgaan niet en behouden ze dus de integriteit van het immuunsysteem. Gegevens over antibioticagebruik tussen de twee groepen werden vergeleken met behulp van draaitabelanalyse. De resultaten in figuur 3 tonen duidelijk een significant verschil in de hoeveelheid antibiotica die wordt gebruikt in de groep die met de immunocomplex (ICx)-vaccins waren gevaccineerd in vergelijking met de groep die met de recombinante vector (HVT-IBD)-vaccins waren gevaccineerd. Hoewel er geen significante verschillen in prestaties waren, hadden de met het recombinante vectorvaccin gevaccineerde kippen minder antibiotica nodig om dezelfde prestaties te bereiken. Dit is waarschijnlijk te wijten aan de betere integriteit van het immuunsysteem en het vermogen daarvan om goed te functioneren om het dier te beschermen tegen opportunistische pathogenen. Minder antibioticagebruik betekent minder risico op het ontwikkelen van resistentie, vooral op deze bedrijven, en kan bijdragen aan het doel om pluimveevlees duurzamer te produceren voor consumenten nu en in de toekomst.