13 juli 2021

Diverse technologieën om vaccins te ontwerpen hebben de afgelopen jaren enorme vooruitgang geboekt. Een van de nieuwere types van vaccins, de vector vaccins, slagen erin die uitdagingen te overwinnen waar sommige klassieke vaccins in achter blijven. De diergeneeskunde heeft deze technologie toegepast bij het ontwikkelen van succesvolle vaccins voor zowel gezelschapsdieren als landbouwhuisdieren, waaronder vaccins voor de bestrijding van belangrijke ziekten bij pluimvee. Terwijl we grenzen blijven verleggen in het ontwikkelen van vaccins voor dieren, kan dit ook mogelijkheden bieden om vaccinkandidaten voor complexe ziekten bij mensen te vinden.

Vaccinatie is één van de meest effectieve en kostenefficiënte strategieën om ziekten bij mens en dier te voorkomen. Vooruitgang in vaccintechnologie op het gebied van veterinaire gezondheid kan een voorbeeld vormen voor het ontwerp van vaccins voor de humane gezondheid. Een goed voorbeeld hiervan zijn de vector vaccins. Deze zijn met succes ontwikkeld en ingezet om ziekten bij pluimvee en andere diersoorten te bestrijden. Het principe erachter is ook veelbelovend voor de humane geneeskunde.

Alle vaccins moeten aan een aantal fundamentele standaarden voldoen. In het geval van vaccins voor pluimvee zijn de belangrijkste succesfactoren:

  • Ze moeten veilig zijn en een beschermende immuunrespons kunnen opwekken, zelfs in de aanwezigheid van maternale antistoffen;
  • Om praktisch te zijn moeten ze effectief zijn met één enkele dosis en toepasbaar door middel van koppel vaccinatiemethoden (bijvoorbeeld spray);
  • Voor de pluimveehouder moeten ze kostenefficiënt zijn.

Conventionele of klassieke veterinaire vaccins die zijn gebaseerd op verzwakte of geïnactiveerde pathogenen voldoen aan enkele van deze vereisten. Maar ze hebben ook nadelen: ze kunnen in sommige gevallen bijwerkingen veroorzaken, vooral bij jonge kuikens, en ze kunnen ook minder effectief zijn als er maternale antistoffen aanwezig zijn.

 

Vector vaccins werken helemaal anders dan conventionele vaccins en overwinnen veel van de eerder benoemde nadelen. "Een vector vaccin is zoals een beetje een Trojaans paard - het biedt bescherming tegen een ziekteverwekker door een niet-pathogeen middel als vector te gebruiken die op zijn/haar beurt beschermende genen van de ziekteverwekker draagt", legt Michel Bublot, Global Project Leader bij Global Innovation, Boehringer Ingelheim Animal Health, en hoofdauteur van het nieuwe overzichtsartikel dat onlangs is gepubliceerd in het naslagwerk Viral Vectors in Veterinary Vaccine Development, uit.

Om dit type vaccin te produceren, wordt het beschermende gen gekloond en in het genoom van de vector ingebracht. De vector werkt als een soort van shuttle die de vreemde eiwitten aflevert. Door natuurlijke infectie na te bootsen, wordt er een immuunrespons in het lichaam geïnduceerd.

Vector vaccins hebben verschillende voordelen ten opzichte van klassieke vaccins:

  • Ze veroorzaken over het algemeen geen bijwerkingen;
  • Geen interferentie met maternale antistoffen;
  • Ze zijn bivalent als de vector zelf een vaccinstam is;
  • Ze brengen slechts één of twee vreemde antigenen van de ziekteverwekker tot expressie, waardoor het gemakkelijk is om geïnfecteerde van gevaccineerde dieren te onderscheiden;
  • Ze kunnen worden aangepast in functie van veranderende ziekte-uitdagingen.

Het originele Vaxxitek® HVT+IBD, gelanceerd door Boehringer Ingelheim Animal Health in 2006, was het eerste virale op-HVT-gebaseerde vector vaccin ooit ontwikkeld voor pluimvee. De gebruikte vector – HVT – is het herpesvirus van kalkoenen.

“Het vector vaccin is een bio-engineering constructie. De HVT-vector draagt ​​de genen van het immunogene eiwit van één of meerdere virussen - in dit geval IBD (of de ziekte van Gumboro)", legt Bublot uit, een pionier in de ontwikkeling van HVT als een effectieve virale vector voor vaccins tegen IBD bij pluimvee, met publicaties die al dateren van 1995.

Naarmate de technologie zich verder ontwikkelt, is het waarschijnlijk dat vector vaccins een belangrijke rol zullen blijven spelen bij de bestrijding van bestaande en nieuwe opkomende ziekten; niet alleen bij pluimvee maar ook bij andere dieren. Bijvoorbeeld het gebruik van kanariepokken als vector door Boehringer Ingelheim is zeer succesvol geweest bij de ontwikkeling van vaccins voor gezelschapsdieren, waaronder katten, paarden en honden.

Hoewel de technologie sinds de jaren negentig op grote schaal wordt gebruikt in de diergeneeskunde, was het tot voor kort minder gebruikelijk in de humane geneeskunde. "Onze lange ervaring met vector vaccins in de diergeneeskunde kan een bijdrage leveren aan vaccininnovatie voor mensen en onderstreept daarmee de waarde van de 'One Health'-benadering", zegt Bublot.

Voor pluimveehouders en dierenartsen bieden de nieuwste vectorvaccins een broodnodige oplossing. “Vandaag de dag zijn er steeds meer en meer vector vaccins op de markt. Ze bieden pluimveehouders veel voordelen door de vaccin toediening op de broederij en de veiligheid te verbeteren”, zegt Jérôme Baudon, Hoofd van Global Strategic Marketing Poultry bij Boehringer Ingelheim Animal Health. Maar dit betekent niet dat er geen rol meer is voor de klassieke vaccins in de toekomst. Niet alle vector vaccins zijn gelijk wat betreft prestaties en in sommige gevallen zijn naast vector vaccins ook conventionele vaccins nodig