Geplaatst op: 23 januari 2023

Tijdens de voorbereiding van de kennissessie ‘Doelgericht samenwerken naar PRRS-vrij’ zaten varkenshouders Hennie Korten en Mark Tijssen aan tafel met HyCare-coach Mart Klijn van The Schippers Group, dierenarts Herman Prüst en brand manager Sander Bouwman, beiden van Boehringer Ingelheim. Tijssen heeft tijdens de kennissessie de rol van tafelheer. Korten heeft op zijn zeugenbedrijf ervaring met de combinatie van de HyCare-aanpak van Schippers en het ‘5 step process’ van Boehringer om PRRS-vrij te worden. Hij heeft bijvoorbeeld de geltenopfok naar zijn eigen bedrijf gehaald. Op de vraag van Bouwman of iedereen vindt dat PRRS moet worden uitgebannen, zoals de Coalitie Vitale Varkenshouderij voorstaat, is het antwoord duidelijk: ‘Dat moet. Alleen het tijdspad moet anders.’

‘Het jaar 2050 is heel ver weg’, vindt Korten. ‘Moet het zo lang duren? Nu loop je het risico dat mensen achterover gaan hangen en niets doen, want ‘het zal mijn tijd wel duren’. Het kan toch wel veel sneller?’

Vrij worden van PRRS kan heel snel, geeft Prüst aan. ‘Met bijvoorbeeld depop-repop of ‘load-close-homogenize’ kan een bedrijf in een halfjaar of jaar al heel ver zijn. Daarbij helpen ons ‘5 step process’ en de tien gouden regels voor PRRS, waarin de externe en interne bioveiligheid heel belangrijk zijn. Maar het is moeilijk om vrij te blijven. Soms is het veldvirus al na één of twee jaar terug en zijn er maar enkele varkensbedrijven die jarenlang vrij blijven. Dat lukt eigenlijk alleen als je een hele regio of een heel land vrij krijgt.’

Korten is al gestart met het verbeteren van de bioveiligheid op zijn bedrijf. Afgelopen jaar kon hij daarin volgens Klijn pas echt goed doorpakken, door de bouw van een nieuwe stal voor de gespeende biggen en aanpak van de geltenopfok. ‘Door de nieuwe biggenstal is de scheiding in diergroepen nu wel goed voor elkaar en kan ik het tomenbeleid veel beter doorvoeren. Daarnaast voer ik nu de jonge opfokzeugen aan op een gewicht van 25 kilo, zodat de quarantaine en adaptatie echt goed geregeld kan worden. Zo kunnen we er onder andere voor zorgen dat de gelten vrij van PRRS en goed beschermd de zeugenstapel instromen.’

Bioveiligheid is volgens Klijn met het groeien van de bedrijven steeds belangrijker om endemische ziekten zoals PRRS aan te pakken. ‘Veel varkenshouders denken dat bioveiligheid geen zin heeft omdat PRRS via de lucht kan gaan, maar de bioveiligheid heeft hier echt ongekend veel invloed op. Op onze HyCare-bedrijven zien we dat dan een PRRS-vrije uitstroom van biggen al redelijk snel haalbaar is’, stelt de HyCare-coach.

‘Maar daarmee alleen kom je er dan toch ook nog niet?’, vraagt Prüst. ‘Als er bij je buren nog PRRS is, loop je nog steeds een risico.’ Tijssen: ‘Net als door alle transporten met biggen of vleesvarkens die langs je bedrijf komen. Dan blijf je risico lopen toch?’

Prüst: ‘Heb je het er dan al eens met de varkenshouders in je eigen regio over gehad om het gezamenlijk aan te pakken?’ Korten geeft toe dat dit nog niet is gebeurd. ‘Maar dat is nu wel de volgende stap. Want inderdaad, alleen krijg ik het niet voor elkaar.’

Ook Tijssen ziet het belang van een regionale aanpak en is daar met enkele varkenshouders die dicht bij zijn bedrijf zitten mee gestart. ‘En niet alleen PRRS moet weg. De hele gezondheid moet gewoon beter. Dat is het doel.’

Op zijn eigen bedrijf heeft Tijssen de virusziekte goed onder controle doordat hij al jaren volledig is gesloten. Alleen sperma komt het bedrijf binnen, vaccineren van de biggen is dan ook niet nodig. ‘Maar heb je een keer een partij biggen over, dan is de eerste vraag of ze wel zijn gevaccineerd tegen PRRS, circo en mycoplasma. Veel bedrijven hebben dat dus nodig als verzekeringspremie. Dat kan zo niet langer’, vindt hij.

‘Jullie werken mee aan het PRRS-vrij krijgen, maar is dat niet nadelig voor een bedrijf als Boehringer Ingelheim’, vraagt Korten zich af. Prüst: ‘Natuurlijk betekent het op langere termijn minder vaccinaties tegen PRRS. Maar we richten ons allang op een totale gezondheidsaanpak door de varkenshouders te ondersteunen in hun bedrijfsvoering.’
Wat Korten en Tijssen betreft moet het ambitieniveau dan ook flink omhoog. ‘Over tien jaar moeten we heel ver zijn’, zegt Korten. ‘Samen met de hele keten en het bedrijfsleven moet dat lukken. We mogen ook niet achterblijven bij Denemarken. Anders verliezen we de concurrentieslag.’

De varkenshouders vinden het daarom ook van groot belang dat alle varkenshouders en betrokken partijen goed op de hoogte blijven van wat er gebeurt. ‘Nu zijn we al een tijd bezig en we weten niet goed wat de stand van zaken is.’

De Coalitie Vitale Varkenshouderij heeft het plan gelanceerd om het Porcine Reproductive and Respiratory Syndrome, zoals PRRS voluit heet, uiterlijk in 2050 volledig uit Nederland te hebben gebannen. De virusziekte zorgt, zoals de naam al zegt, voor problemen met de vruchtbaarheid bij de zeugen en voor luchtwegproblemen bij met name de vleesvarkens. Maar daar blijft het niet bij. De weerstand van de varkens wordt door het virus ook slechter, waardoor andere ziekteverwekkers een kans krijgen. De kosten van een uitbraak kunnen dan ook al snel in de 10.000 tot 100.000 euro lopen. Vrijwel alle zeugenhouders vaccineren hun zeugen tegen PRRS en ook bij de biggen wordt vaccinatie geregeld ingezet. Desondanks is de virusziekte al meer dan dertig jaar aanwezig onder de varkensstapel in Nederland. Nog maar enkele varkenshouders is het gelukt om met stevige extra maatregelen de ziekte uit te bannen.