Het PRRS-virus kan grote schade aanrichten op een bedrijf. Daarom is het belangrijk om goed inzicht te hebben in de PRRS-status van het bedrijf. Om deze vast te stellen, of om de aanpak van PRRS te evalueren, zijn er verschillende methodes.

De te gebruiken onderzoeksmethode hangt af van nogal wat variabelen:

• de leeftijd van het dier: volwassen dieren dragen PRRS slechts kort bij zich;
• vaccinatiestatus: PRRS-vaccinvirus en PRRS-veldvirus zijn in de meest gebruikte testen niet van elkaar te onderscheiden;
• de beschikbaarheid van materiaal: speekselmonsters bij zuigende biggen is lastig, bloedmonsters nemen bij biggen van een paar dagen oud is niet gemakkelijk en bovendien belastend;
• de betrouwbaarheid van de testmethode;
• enzovoort.

Naast de veel gebruikte methode om PRRS-virus in bloed te onderzoeken, zijn er recent nieuwe methodes ontwikkeld, waar het gemakkelijker is om geschikt materiaal te verzamelen. Eén hiervan is Processing Fluids.

De onderzoeksmethode ‘processing fluids’ is afkomstig uit de VS, waarmee naar PRRS-virus (PRRSv) in de testikels van gecastreerde beertjes wordt gezocht. De naam verwijst naar bigbehandelingen (processing) en de vloeistof die er bij vrijkomt (fluids). Testikels zijn daarvoor heel geschikt, gecoupeerde staartjes zijn veel minder geschikt. Het is een betrouwbare onderzoeksmethode met als grote voordeel dat materiaal gebruikt kan worden dat anders wordt weggooid.

Daarbij kan de gezamenlijke ‘drip’ van veel testikels (tot 600 biggen per batch) met een gebruikelijke PCR-test worden onderzocht. Dat maakt deze methode goedkoop. Daarom kunnen gemakkelijk een aantal opeenvolgende werpgroepen (batches) onderzocht worden. Bijvoorbeeld door de processing fluids per werpweek te verzamelen, te identificeren met het weeknummer en in de vriezer te bewaren, totdat ze van een paar weekgroepen verzameld zijn en deze gelijktijdig ingestuurd kunnen worden voor onderzoek. Het herhaald onderzoeken van processing fluids is sowieso aan te raden, omdat deze methode wat minder gevoelig is dan bloedonderzoek.

Positieve monsters van processing fluids zijn ook geschikt voor een PRRS-stamtypering door middel van sequencing, waarvan de resultaten helpen bij het beter in beeld brengen van de infectieketen. Daarbij kan gebruik gemaakt worden van stamboomonderzoek in het softwareprogramma Bioportal.

Het verzamelen van vocht (‘drip’) uit de gecastreerde testikels, eventueel aangevuld met gecoupeerde staartjes, is eenvoudig en kan op verschillende manieren. De gemakkelijkste methode is het ophangen van een stevige plastic zak in een emmer en daar alle testikels (en de staartjes) tijdens het behandelen van de biggen in te verzamelen.

Daarna kan de zak worden afgesloten en een paar uur in de koelkast bewaard worden. Vervolgens de zak met inhoud wat kneden en een hoekpuntje van de zak afknippen en het vocht opvangen in een steriel buisje. Noteer het weeknummer en de afdeling op het buisje en bewaar het in de vriezer tot aan het opsturen voor onderzoek.

Wat betekent het als er PRRSv in processing fluids wordt gevonden? Na infectie gaat PRRSv in het varken zich eerst vermenigvuldigen om zich vervolgens massaal door het lichaam te verspreiden, zoals naar de testikels. Dat proces duurt een paar dagen.

Als er PRRSv in de testikels van biggen van 3-5 dagen leeftijd wordt gevonden, dan kan dat eigenlijk alleen maar afkomstig zijn van een infectie van ongeboren biggen. Er circuleert dan dus virus bij de drachtige zeugen. De volgende te nemen stappen zijn dan:

1. verder stroomopwaarts zoeken naar de bron (bijvoorbeeld de instromende gelten of gebruikt sperma), en
2. het stabiliseren van de zeugenstapel.

Het zomaar, eenmalig en zonder plan, onderzoeken van processing fluids op PRRSv is een gok. Wordt er in de testikels PRRS-veldvirus gevonden, dan ligt de bron daarvoor bij een instabiele zeugenstapel.

Biggen op een heel jonge leeftijd vaccineren helpt dan niet. Het vormt een extra belasting voor de big, de tijdwinst voor de opbouw van immuniteit is minimaal, en bovendien is het maar de vraag of sprake is van immuniteitsopbouw bij biggen die al PRRS geïnfecteerd zijn, of bij biggen die een paar dagen eerder hun buik vol hebben gedronken met biest.

En een negatieve uitslag zegt ook niet zoveel: meerdere week groepen geeft al veel meer informatie. Het kan ook voorkomen dat de infectie  later in het leven van de big alsnog plaatsvindt. Bespreek daarom eerst met uw dierenarts het plan van aanpak en het bijbehorende monitoringsplan. Iedereen een PRRS vrije gespeende big!