Veel infectieziektes verplaatsen zich over het bedrijf door de productieketen. Wat is hier het gevolg van?

Bij vermeerderaars begint de productieketen gewoonlijk met periodiek instromende fokgelten. De fokgelten komen - al dan niet na quarantaine en adaptatie - bij de zeugenstapel en worden aangedekt. Het is de bedoeling dat de gelten minimaal zes worpen meegaan en telkens dezelfde route afleggen:

dekstal –> dracht –> kraamstal –> dekstal enz.

Elke werpgroep worden er biggen geboren die (meestal) na bijna 4 weken worden gespeend. Na het spenen volgen 5-8 weken in de biggen opfok en vervolgens nog enkele maanden in de vleesvarkensstal tot aan een mooi stukje vlees.

De productieketen vormt de blauwdruk voor de infectieketen. Met PRRS als voorbeeld is het volgende mogelijk: introductie van PRRS-virus (PRRSv) in de zeugenstapel via fokgelten, het virus verspreidt zich vervolgens via de baarmoeder naar de ongeboren biggen waardoor er biggen met PRRSv geboren worden. Deze virusdragers verspreiden PRRSv op hun beurt naar toom- en hokgenoten.

Denk daarbij aan risicomomenten zoals:

• overleggen in de kraamstal of later;
• terugleggen bij spenen;
• mengen bij spenen of opleg in de vleesvarkensstal.

Het kan ook zijn dat PRRS vrije biggen gespeend worden, maar dat deze in de biggenopfok of later pas in de vleesvarkensfase alsnog tegen een veldinfectie aanlopen.

Op veel bedrijven is er geen sprake van een recente introductie van een nieuw veldvirus. Vaker is er sprake van hercirculatie van een bestaande bedrijfsinfectie.

Wat zegt dan een uitslag van biggen van 9-12 weken leeftijd, waarbij PRRS-veldvirus is gevonden? Voor een goed plan van aanpak wil je eerst weten waar het virus op het bedrijf rond gaat; hiervoor is het nodig om de infectieketen in beeld te krijgen.

Daarom zoeken we ‘stroomopwaarts’:

• Worden de biggen PRRSv-vrij gespeend?
• Als dat niet zo is: worden de biggen PRRSv-vrij geboren?
• Als dat niet zo is: stromen de gelten PRRSv-vrij in en wordt er PRRSv-vrij sperma gebruikt?

Stel uzelf daarbij ook de vraag wanneer u een productiefase ‘PRRS-onverdacht’ durft te noemen, de stap voor PRRSv-vrij. Een algemene stelregel: ‘PRRS-onverdacht’ is een bedrijf pas na drie tot vier opeenvolgende PRRSv-vrije uitslagen van onderzoek met een voldoende grote steekproef! Hoe groter de steekproef, des te beter gezocht wordt en des te betrouwbaarder de uitslag.

De te gebruiken onderzoeksmethode hangt af van verschillende variabelen zoals:

• de leeftijd van het dier: volwassen dieren dragen PRRS slechts kort bij zich;
• de vaccinatiestatus: PRRS-vaccinvirus en PRRS-veldvirus zijn in de meest gebruikte testen niet van elkaar te onderscheiden;
• de beschikbaarheid van materiaal: speekselmonsters bij zuigende biggen is lastig, bloedmonsters nemen bij biggen van een paar dagen oud is niet gemakkelijk en bovendien belastend;
• de betrouwbaarheid van de testmethode
• enzovoorts.

Laat u adviseren door uw dierenarts, voor uw specifieke situatie en wensen. Er zijn bijvoorbeeld nieuwe PRRS onderzoeksmethodes met interessante kosten/betrouwbaarheid verhouding.

Pas als we weten waar PRRSv op het bedrijf circuleert - we de infectieketen in beeld hebben - en dus welke productiefases PRRSv-vrij zijn en welke niet, dan kunnen we heel gericht op zoek naar infectierisico’s en naar oplossingen (aanpak). Daarvoor heeft Boehringer Ingelheim hulpmiddelen beschikbaar, zoals een risico-inventarisatie aan de hand van de COMBAT-vragenlijst. Hier kan uw eigen dierenarts bij helpen, en een dierenarts van Boehringer Ingelheim kan hierbij ondersteuning bieden.

Een goede aanpak van PRRS bestaat uit drie pijlers:

• het voorkomen van insleep van nieuwe introducties;
• het verhogen van de immuniteit van de gevoelige dieren (zeugen en biggen) met een effectief en veilig vaccin;
• het minimaliseren van de verspreiding van aanwezig PRRS-virus.

De PRRS vaccins van Boehringer Ingelheim hebben zich al bewezen op veel Nederlandse bedrijven als effectief, veilig en praktisch in gebruik. Iedereen een PRRS vrije big!